Esperanto en Rusio Èñòîðèÿ ýñïåðàíòî â Ðîññèè è Ñîâåòñêîì Ñîþçå. Áèîãðàôèè ðåïðåññèðîâàííûõ ýñïåðàíòèñòîâ, àðõèâíûå ìàòåðèàëû.

ÉÎÄÊÎ À.Ð.

7 àïðåëÿ 1918 ã.
Ãîñïîäèíó çàâåäóþùåìó Ìîñêîâñêèì Èíñòèòóòîì Ýñïåðàíòî
Àäàìà Ðîìóàëüäîâè÷à Jîäêî,
ïðîæèâ. â Ìîñêâå, Ðàóøñêàÿ íàá., 4.

                  Ç à ÿ â ë å í è å

     Íàñòîÿùèì ïðîøó ïîäâåðãíóòü ìåíÿ èñïûòàíèþ â Êîìèññèè Èíñòèòóòà äëÿ ïîëó÷åíèÿ ñâèäåòåëüñòâà î çíàíèè ìíîþ ñïåöèàëüíîãî êóðñà Ýñïåðàíòî.
     Ïðè ñåì ïðèëàãàþ êâèòàíöèþ î âçíîñå ìíîþ 10 ðóáëåé â  ïîëüçó Èíñòèòóòà Ýñïåðàíòî.
                                      Àäàì Jîäêî

     Ìîñêâà, 7 àïðåëÿ 1918 ã.

     Ðåçîëþöèÿ: Ýêçàìåí íàçíà÷åí íà 7-å àïðåëÿ íà 12 ÷. äíÿ.



                      A ux t o b i o g r a f i o

     Mi naskigxis  la  24 de decembre 1892 en urbo Sluck (Minsk'a gubernio). Mia patro,  Romualdo,  filo de  Mikaelo  Jodko,  estis litovo kaj mia patrino Heleno kies frauxlina nomo estis Dick, havis la patron de germana deveno ka [la] patrinon [de] pola nacio. Tiamaniere mi estas litovpolgermano,  naskigxinta en Blankrusujo, logxanta en Rusujo kaj konfesanta religion de Kalvin.  Oni komencis   min   instrui  pollingve  suficxe  frue,  sed neserioze. La rusan lingvon instruis al mi mia pli agxa frato Vitoldo (nuntempe  konata  citristo) kaj poste rusa maljuna germano S-ro Bauxer, kiun mi tre amis malgraux lia severeco.
     En la  jaro 1903 (auxtune) mi eniris preparan klason de loka vira gimnazio.  En la jaro 1904,  kiam mi estis lernanto de la 1a klaso, mi  ricevis  pulmobrulumon  kaj  dum  longa tempo ne povis resanigxi. Kauxze de tio en la unua klaso  mi  restis  du  jarojn anstataux unu.  En tiu tempo mi komencis multege legi.  Cxar miaj gepatroj estis tro okupitaj por zorgi pri mia  gimnazia  lernado, mi preskayux tute forjxetis miajn lernolibrojn kaj okupis min per flankaj aferoj, kiuj plej interesis min; plejparte mi legadis kaj verkadis. Krom   tio,   etante   lernanto  de  la  3a  klaso,  mi entreprenis eldonon de manskribata jxurnalo "ÏÐÈÂÅÒ" ("Saluton"),
al kiu  mi  dedicxis preskaux mian tutan tempon.  Sekve de tio mi devis lerni du jarojn ankaux en la tria klaso.  En la 4a klaso mi pli zorgis miajn lecionojn dank'al admonoj de [la] gepatroj.  Sed en la 1910 mi komencis ree min okupi per flankaj aferoj. Unue, mi farigxis amatoro-bindanto  kaj mi bindis cxion,  kio sxajnis esti bindebla. En komenco de la 1911 mi okaze sciigxis  pri  Esperanto kaj farigxis  gxia  varmega adepto malgraux konstanta persekutado de mia gimnazia instruistino de franca longvo sinjorino Julio Kjui (Kui), kiu  maksxatante Esperanton sen ia kauxzo,  malpermesis al mi gxin propagandi inter lernantoj kaj, cxar mi sxin malobeis kaj ecx fondis neoficialan grupon esperantistan, sxi "faligis" [super-
skribita: "malsukcesigis"] min dum ekzameno de la  franca  lingvo. El tio  rezultis,  ke  mi  devis  ripeti la tutan kurson de kvina klaso en la 1911-1912.
     Post tiu tempo mi farigxis jam pli singarda kaj, ne cxesante propagandi Esperanton,  mi   akurate   estis   plenumanta   miajn gimnaziajn devojn.  En  la  1915 mi finis la gimnazian kurson kaj eniris komence  Kievan   universitaton  kaj poste filologian fakultaton de Moskva universitato (en septembro 1915).
     La 19-an de majo 1916 mi estis mobilizita kaj lokigita en la trian Moskvan kornetan [subskribita per krajono: "praporsxcxikan"] lernejon, kies kurson mi finis la 25[-an] de septembro 1916. Kiel korneto [praporsxcxiko], mi estis delegita [forstrekita kaj super-
skribita: "sendita"] en la 197-an rezervregimenton, kiu trovigxis en urbo  Aleksandrov (gubernio Vladimir).  En februaro de la jaro 1917 oni min sendis en la 1-an kuglojxetilistan [forstrekita  kaj superskribita: "mitralilan"]  regimenton en Oranienbauxm.  De tie oni tuj min delegis en la oficiran superan pafartan lernejon  (en Oranienbauxm), kies trimonatan kurson mi finis en majo de la 1917.
Pro revolucio oni min resendis en Aleksandrov,  kie  mi  pro  mia malsaneco okupis diversajn nefrontajn oficojn kaj inter alie tiun de regimenta fajrestingistestro.  En decembro de la sama jarto mi transiris en   la  1-an  polan  rezervregimenton  en  Moskvo  kaj nuntempe mi estas liberigota de militservo pro malbona  stato  de mia sano.
     Kiel esperantisto mi  suficxe  multe  tradukis  el  la  rusa lingvo. El miaj verkoj estas presitaj ekzemple "La Faktoro" de I.Turgenev (Lingvo  Internacia,  No.5,   majo   1914,   "Super la senfundajxo", "Larmoj nevideblaj" de Zasodimskij, "Vera heroo" de Jxukovskij ("La Suno Hispana",  1913-1914)  kaj  aliaj  malgrandaj artikoloj.

         Moskvo, 6/IV-18.          Adamo Jodko

     Rezolucioj:   Bone  Korzlinskij
                         A.Sahxarov

        Aktuala tasko de la ruslanda esperantistaro por progresigi Esperanton

     Gxis kiam  okazis  revolucio  en  Rusujo,  adeptoj de lingvo internacia Esperanto  devis  suferi  malsukcesojn  kaj  diversajn barojn. Ili estis rigardataj ne nur kiel fantaziuloj,  sed ankaux kiel dangxeraj revoluciuloj.  Dank'al tia opinio  rusa  registaro diversmaniere malhelpis fondon de esperantaj societoj kaj grupoj, eldonon de gazetoj kaj libroj, organizon de kongresoj kaj kursoj.
Tial vere  estas  mirindaj  la  pacienco  kaj  persistemo de niaj pioniroj, kiuj malgraux cxio-cxi propagandis nian  sanktan  ideon kaj ofte sukcese.
         Sed jen okazis la revolucio. Esperoj kaj   revoj  de  rusaj  esperantistoj  sxajnis  esti
baldaux efektivigotaj kaj nur la malfelicxa milito ne permesas, ke ili fine  ekspiru  libere  kaj  diru:  "Nun  triumfo de Esperanto dependas de nia deziro!" Do ili devas ankoraux atendi,  gxis ilia sankta ideo  venkos  la  mondon!  Sed  oni povas konsoli sin,  ke efektivigxo de la esperoj ja estas pli proksima,  ol antauxe  kaj ni, rusaj  esperantistoj,  devas  kauxze  de tio vigle "fosi nian sulkon", cxar multon ni devas ankoraux fari.
     Gxis nun  ni  laboris  dise  kaj pro tio ni ne estis suficxe fortaj kaj  auxtoritataj.  En  diversaj  urboj de Rusujo vere ekzistas propagandaj societoj,  sed cxiu scias,  ke multaj el ili
funkcias malbone:  mankasnsperto,  scio kaj fortoj.  Do oni devas vigligi la   ekzistantajn   societojn   kaj  aperigi  novajn,  ne forgesante helpi al ili morale kaj materiale, se tion ili bezonos.
     Ni jam  havas la centran organizajxon O.K.T.E.F.,  kiu ludos rolon de unuigilo de niaj fortoj.  Sed ni devas gxin subteni  por ke gxi cxiam funkciu regule kaj estu fruktoporta.
     Kiam venos  pli  favoraj  cirkonstancoj,  kiam  finigxos  la "sxakala batalado"  inter  popoloj,  oni  devas nepre organizi la 3-an tutruslandan kongreson esperantistan,  kiu devas  esti  bone organizota, por   ke   gxin   partoprenu   multe  da  samideanoj. Kongresoj, similaj al tiuj en Peterburgo kaj Kievo,  ne havis  ja deziratan propagandan    signifon    pro   malmulta   nombro   de kongresintoj.
     Dum estonta kongreso oni devas priparoli multajn aferojn kaj akcepti gravajn  decidojn.  Sed  por  ke  gxi  ne  perdu   tempon senbezone, oni devas jam nun prepari diversajn projektojn kaj por fari la projektojn,  oni devas priparoli diversajn proponojn pere de oficiala  presorgano  (kiun ni bedauxrinde ne havas nun,  cxar "La Ondo de Esperanto" cxesis aperi).  Oni devas  strecxi  cxiujn siajn fortojn, por ke ni havu nian gazeton nuntempe.
     Havante la presorganon ni povos pli facile  propagandi  nian lingvon. Ni  instigos  izolan esperantistojn,  ke ili organizu en iliaj urboj propagandajn societojn kaj esperantajn kursojn.  Pere de nia O.K.T.E.F. ni helpos al ili morale kaj materiale. Kompreneble, ni devas ankaux zorgi,  ke enirontaj en nian pacan  armeon novaj gesamideanoj ne sentu mankon de lernolibroj, cxar gxi estas hontinda, kvankam reala fakto, kies atestantoj ni estas.
     Laux mia opinio estas tute nenormale,  ke nia nacia gazetaro preskaux nenion diras pri Esperanto. Ni devas propagandi persiste nian aferon  inter la redaktoroj.  Ni verkadu ruslingve diversajn artikolojn kaj sendu ilin en redakciojn.
     Gi estas  necesa,  cxar  gazetaro estas cerbo de la kulturo. Kompreneble, propagandante,  ni  devas  esti   tute   neuxtralaj, memorante, ke cxar Esperanto estas io pli alta ol nacia interba-
tala politiko, gxi devas esti super cxiuj antauxjugxoj.
     Jen estas   mallonga   skizo  pri  nuntempa  tasko  de  rusa samideanaro kaj ni kredas,  ke post efektivigo de cxio,  kion  mi priparolis supre,  "inter  popoloj  dividitaj"  elkreskos la nova sento (pri kiu revas cxiu esperantisto) por eterna gloro  de  nia geniulo, amiko de la tuta homaro Doktoro L.L.Zamenhof.

     Moskvo, 7/IV-18.                         Adamo Jodko

        Rezolucioj:    Bone    Korzlin[skij]
Bone    A.Sahxarov
                               T.Fridrihxsen


Ïèñüìà èç ÊÃÁ Áåëîðóññêîé ÑÑÐ ñ èçâåùåíèåì î äàëüíåéøåé ñóäüáå Àäàìà Éîäêî. Îí áûë ðàññòðåëÿí â Ìîãèë¸âå 13 ÿíâàðÿ 1938 ãîäà.



Historio.ru — èñòîðèÿ îòå÷åñòâåííîãî äâèæåíèÿ ýñïåðàíòèñòîâ (Ðîññèéñêàÿ èìïåðèÿ, ÑÑÑÐ, ÐÔ).