Esperanto en Rusio История эсперанто в России и Советском Союзе. Биографии репрессированных эсперантистов, архивные материалы.

ЧАРНОВСКИЙ С.М.

Господину Заведующему Московским Институтом Эсперанто
Станислава Мариановича Чарновского,
прож. по Б. Алексеевской ул., д.31, кв. 9-ая

                          З а я в л е н и е

         Настоящим покорнейше  прошу подвергнуть меня испытанию в комиссии
Института для получения  свидетельства  о  знаниии  мною специального курса
языка эсперанто.
     При сем прилагаю квитанцию [Nо. 61] о взносе мною 10 руб. в пользу
института Эсперанто.

                                            С.М.Чарновский
     Москва, 10/9.1917 г.

     Резолюция: Экзамен назначить на 10 сентября 1917 г.


Mia aŭtobiografio (Моя автобиография)

     Mi naskiĝis en Varsovio, ĉefurbo de Pollando, centro de Esperantismo, en
la sama jaro,  kiam aperis unua libro en  lingvo Esperanto, -  en  jaro  1887-a
(la  20-an de Februaro). Fininte realan urban lernejon, mi komencis labori kiel
praktikanto en tutmonda elektra firmo Siemens kaj Halske. Jam en [la] kvina klaso mi
ekinteresiĝis pri la  ideo  de  lingvo  internacia: en multaj fenestroj de varsoviaj libraj butikoj mi  rimarkis broŝurojn kun interesaj titoloj:  "Volapuk, lingvo tutmonda" kaj
"Lingvo Internacia de D-ro Esperanto".
     Aĉetinte unuan el ĉi  tiuj  broŝuroj mi komencis studi "Volapuk"-on. Sed  tial  ke mi ne povis trovi eĉ unu homon,  kiu ĝin parolus, - mi ĝin ĵetis kaj forgesis pri la ideo de lingvo internacia. Post  kelka  tempo mi aĉetis la duan broŝuron - sub
titolo: "Lingvo Internacia",  de D-ro Esperanto -  kaj  mi  estis frapita kaj  ravita  per  belsoneco  kaj  facileco  de  la lingvo Esperanto, kompare kun Volapuk.  Tiam ankoraŭ mi  ne  sciis,  ke "Esperanto" estis pseŭdonimo de D-ro Ludoviko Zamenhof.
     Post kelkaj jaroj mi  eksciis,  ke  Lingvo  Esperanto  havas multajn adeptojn  en  nia  urbo  kaj  ke  estas  fondita  societo Esperantista, kie  oni  povas  perfektiĝadi  en  uzado  de  [la] lingvo. Mi   aniĝis.   Tie  mi  ekkonis  s-on  A.Grabowski,  kiu
prilaboris sian "Grandan Vortaron Pola-Esperantan". Mi ekproponis al li mian helpon, kiu estis akceptita.
     Post kelka tempo mi komencis  fervore  labori  super  lingvo Esperanto, traduki, skribi versĵojn kaj partopreni en laboroj de Pola Esperantista Societo.  Jen du miaj originalaj  versaĵoj  de tiu tempo:  (Profesoroj, ne ridu - estu indulgaj, ĉar tio estis miaj unuaj paŝoj).

               

I. Madrigalo moderna.

                   -----------------
                    Mi amas vin
                    Knabin'
                    Ĉiela,
                    Anĝela!
              Jen mia viv' ekfluos,
                    Kaj ni
                    En ĝi
                    Nur ĝuos
                       La amon
                       Kaj flamon
                       En koro,
                       Doloro
              Neniam min ĉagrenos;
                   La oro
              Rivere al mi venos;
              Miraklaj sentoj
                   Karesos min;
                   Fervoraj ventoj
              Blovas sen fin'
                   Serene;
                   Senpene
              Viv' fluos nia...
              Ho, estu mia
              Knabino!
                  ---- o ----
                   Fino.

     II. Agorda pentraĵo.
         -----------------
              Silento...
        Blovetas nur vento -
        Arbara kantas ĥor'...
              Torento
                 Murmuras...
              Momento
                 Forkuras -
         Kaj ĉio pereas for...-

Lastatempe mi prilaboris "Vastan  Vortaron  Esp.-Polan" kaj "Lingvo Esperanto en 10 lecionoj" por poloj.
     En komenco de l'granda milito eŭropa mi forlasis  Varsovion kaj transveturis  Moskvon.  Nun  mi  laboras en ĉi tiea filio de Rus-Azia Banko kiel librotenanto.

                                       Stanislao Czarnowski

     Moskvo, la 10-an de Septembro 1917.
     Mia adreso:  Таганка.
        Б.Алексеевская, д.31, кв. 9-ая
     Telefono: 1 - 84 - 27.
         Bone    Korzlinskij  /  DmRomanoviĉ  / A. Saĥarov.

Kial mi estas fervora adepto de Esperanto?

     Por respondi ĉi tien demandon,  mi devas konfesi,  ke unua motivo, pro kiu mi estas fervora esperantisto,  estas mia deveno; sekve - ĉar mi estas polo, ĉar pola lingvo estis persekutata de registaroj rusa kaj germana, kaj mi konsideras lingvon internacian defendanto de ĉiuj lingvoj gepatraj. Efektive - unu el la plej gravaj celoj  de lingvo internacia estas servi kiel ilo por interkomunikiĝ<adi sur> neŭtrala fundamento - esti <dua por ĉiuj> [substrekita].
     La dua motivo de mia fervoreco al Esperanto estas konscio, ke esperanto perfekte solvis ĉiujn demandojn de Lingvo Internacia kaj ke ĝi taŭgas, kiel komuna ilo de interkomunikiĝo. Ke ĝi solvis la  problemon de Lingvo Internacia mi vidas el ĝia ideale facila gramatiko, vere internacia vortaro, konsistanta el radikoj romana-germanaj, kaj el ĝia natura vortfarado,  kiu respondas al logika pensado.  Ĝian taŭgecon kaj vivkapablon oni povas  vidi, rememorinte esperantajn  kongresojn  kaj  trarigardinte  iun  ajn katalogon de ĝia riĉa literaturo kaj gazetaro.
     Tria motivo  estas  konscio  kaj  certeco  ke nenia aperonta projekto de lingvo internacia  estos  pli  bona  aŭ  facila, ol Esperanto; ĉar  mi  scias,  ke  ĉiu  vero  estas rilativa,  kaj allasinte ke en Esperanto estas iaj  eraroj  aŭ  neprecizecoj  -
(sed ĉar ili estas komune uzataj kaj akcepttitaj en tia aŭ alia senco) - sekve ili estas uzataj kiel veroj.
     Mi ne  povas  prezenti  al  mi pli mallongan aŭ pli facilan gramatikon, ol  tiu  de  Esperanto.  Koncernante  la  gramatikajn finiĝojn, mi  opinias  ilin tute idealaj,  kaj kritiko de ili de kelkaj lingvistoj estas nejusta,  ĉar ili  (finiĝoj)  donas  al [la] lingvo econ esti parolebla kaj perfektan precizecon.
     La lasta, plej grava motivo, ke mi estas esperantisto, estas interna ideo de Esperantismo,  ĝia hom-ama celo - pacigi ĉiujn popolojn, konscio ke Lingvo Internacia Esperanto helpos al eterna paco, ke finfine ĉesos la teruraj buĉadoj de homaro,  ke pereos la sovaĝa proverbo "Homo homini lupus [est]".

                                       S.Czarnowski
     Moskvo, 10/9.1917 j.

         Bone   Korzlinskij
Ne sufiĉe klare estas skribita <la tria> [substrekita]  motivo. Sed ĝenerale la temo estas disvolvita plene ĉiuflanke.
                                             A.Saĥarov



Historio.ru — история отечественного движения эсперантистов (Российская империя, СССР, РФ).